In 2008 kwam de film “Yes man” uit waarin acteur Jim Carrey door een vloek op elk verzoek ja moest zeggen. Hij belandt in de meest hilarische situaties en zijn leven wordt enorm verrijkt.
Het woord JA lijkt binnen de psychologie iets magisch om zich heen te hebben om uit je comfort zone te stappen, nieuwe dingen te ontdekken en uit de sleur van het dagelijks leven te ontsnappen. Sommigen geloven zelfs dat meer JA zeggen vormen van depressie en eenzaamheid kan verhelpen. Zonder dit tegen te spreken kun je hetzelfde zeggen over de kracht van het woord NEE.
Nee zeggen tegen alles wat niet bij je past of je niet helpt in persoonlijke en zakelijke groei, plezier en levenslust is een kunst die maar weinig mensen beheersen. Het woord NEE geeft je de vrijheid om een leven te leiden zoals jij dat wilt. Zonder dat je hierbij mensen hoeft te kwetsen of af te stoten brengt vaker nee zeggen je terug bij je eigen normen en waarden. Vaker volmondig NEE zeggen zorgt dat je volledig jezelf en dus authentiek kunt zijn.
Waarom is NEE kunnen zeggen zo belangrijk?
Als jong kind leren we dat we mede afhankelijk zijn van onze omgeving. Wil je vrienden maken en houden, dan kun je niet alleen doen wat jij wilt. Je moet ook rekening houden met wat anderen willen.
Je wilt dat ene spelletje spelen, maar je vriendjes iets anders. Om mee te mogen spelen ga je akkoord in de hoop dat ze volgende keer jouw spelletje willen spelen. Helaas gaan sommige kinderen hier heel ver in en doen ze alleen nog maar wat hun vriendjes van hen verwachten.
In de hoop aardig gevonden te worden gaan ze met alles en iedereen mee. Hun eigen mening telt niet meer en dat is het moment dat NEE zeggen belangrijk wordt.
Het belang van NEE kunnen zeggen tegen anderen
Meegaandheid is een hele sympathieke eigenschap. Mensen zullen je aardig vinden en het als prettig ervaren dat je alles wel goed vindt. Mensen die deze eigenschap sterk ontwikkeld hebben kunnen wel tegen problemen aanlopen. Zeker binnen relaties of bij het aangaan van hechte vriendschappen.
Door jezelf en jouw mening consequent weg te cijferen leer je jezelf aan om niet meer op jezelf, maar op anderen te vertrouwen. Op ten duur zul je niet eens meer de moeite nemen om te toetsen of iets wel bij je past en of je er blij of gelukkig van zult worden. Je verliest de natuurlijke gave om op je eigen interne kompas af te gaan.
De groepsdruk of de druk van je partner kan je daardoor dingen laten doen of zeggen die niet goed voelen, maar die je wel doet. Dat kan gaan om een baan blijven houden die niet bij je past, maar ook om gewelddadige, criminele of sexuele handelingen die je eigenlijk helemaal niet wilt doen.
Jezelf wegcijferen geeft op de korte termijn bevrediging door dat je je geaccepteerd zult voelen. Op de langere termijn geeft het een gevoel van leegte, onbegrip, onzichtbaarheid en gemist van geluk en levenslust.
Het belang van NEE kunnen zeggen tegen jezelf
Obesitas maakt in de westerse wereld al decennia een schrikbarende groei door. Cijfers tonen aan dat obesitas in westerse landen doodsoorzaak nummer 1 is. Deze voedselverslaving is in de basis net als andere verslavingen een gebrek aan NEE kunnen zeggen.
Er is niemand op aarde die met gezond verstand kan zeggen dat hij blij wordt van welke verslaving dan ook. Daarom hebben we bijna altijd spijt van dat ene taartje, dat extra stukje chocola of dat ene alcoholische drankje dat we niet nodig hadden, maar toch genuttigd hebben.
Spijt hebben zit niet alleen in het kunnen overzien van de gevolgen van de verslaving, het zit hem met name in het feit dat we geen NEE konden zeggen. We weten en voelen dat we iets eigenlijk niet willen, maar doen het zonder externe dwang toch.
Ook dit is een gevolg van het niet meer in je vizier hebben van je eigen natuurlijke interne kompas. Iets dat tot gevolg kan hebben dat je het woord NEE helemaal opgeeft en je leven bestuurd wordt door externe verleidingen zoals voedsel, alcohol of drugs. NEE bestaat niet meer en daar heb je jezelf aan over gegeven.
Je interne kompas en integriteit
Niets is vervelender dan dat iemand je iets belooft en die belofte niet na komt. Dan vinden we die persoon niet meer integer. Als we onszelf beloven dat we de volgende keer NEE zullen zeggen tegen dat ene chocolaatje, NEE zullen zeggen tegen dat ene alcoholische drankje, of NEE zullen zeggen tegen dat ene lijntje coke, dan willen we dat we onszelf aan onze belofte houden.
Als blijkt dat we dat niet doen raken we teleurgesteld in onszelf. We kunnen niet meer vertrouwen op onze eigen integriteit naar onszelf. Beloften aan onszelf stellen niets meer voor.
Maar hoe ga je daar mee om? Je kunt jezelf niet negeren, je kunt niet weglopen van jezelf en op ten duur heb je geen enkele reden meer om op een nieuwe belofte te vertrouwen. Wat kun je doen?
Je interne kompas biedt uitkomst als je NEE wilt zeggen
Ondanks alle wet-, en regelgeving, weten we voor onszelf van nature heel goed wat goed en fout is. We weten ook wat gezond en ongezond is en we weten wat we beter kunnen laten of meer moeten doen.
Hier is zelf-motivatie en discipline voor nodig, maar die ontstaat niet vanzelf. Je kunt wachten tot er een magische toverfee komt die je precies laat doen wat je eigenlijk zou willen, maar die komt niet. Die is er namelijk al en die noemen we je interne kompas.
Misschien zit er een laag stof overheen en misschien zelfs een paar laagjes vet, maar hij is er wel. Door weer te leren luisteren naar je interne kompas weet je precies waar je NEE tegen moet en kunt zeggen. Dat komt omdat je precies weet waar je JA tegen moet zeggen.
Zonder JA bestaat er geen NEE
Als je iets niet meer wilt, moet daar iets voor in de plaats komen. Je kunt geen NEE zeggen tegen een taartje of NEE tegen de hele dag in bed blijven liggen zonder dat er iets positiefs tegenover staat.
Als je beloning van het taartje laten staan alleen maar is dat je weer op je eigen integriteit kunt vertrouwen is dat een fijn gevoel. Maar het is niet voldoende. Als we ergens moeite voor doen, willen we er iets moois voor terug.
Je interne kompas zal je aangeven dat je eigenlijk het liefst vitaal en gezond zou willen leven. Door JA te zeggen tegen vitaliteit en gezondheid geef je de NEE tegen het taartpuntje extra kracht. De NEE zal natuurlijk voelen en zonder moeite uitgesproken worden.
Je hebt hele heldere JA’s nodig om eenvoudig NEE te zeggen tegen iets dat niet bij je past. Die JA’s komen voort uit je interne kompas.
Stilte en meditatie om je interne kompas te kalibreren
Als je heel lang niet meer hebt omgekeken naar je interne kompas kan stilte en meditatie helpen om deze weer aan de oppervlakte te krijgen. Stilte kun je bereiken door een lange wandeling of door ergens in de natuur te gaan zitten. Je kunt stilte ook bereiken door het uitoefenen van een hobby zoals schrijven, tekenen of schilderen.
Door regelmatig iets te doen waardoor je geen afleiding hebt komen je diepste gevoelens, wensen en behoeften naar boven. Hoe diep ze ook verzonken zijn, ze zullen zich aandienen.
Meditatie is een andere hele effectieve manier om je interne kompas weer aan de oppervlakte te krijgen. Net zoals Yoga en ademhalingstechnieken. De rust die neemt zorgen voor een balans tussen je lichaam en geest waardoor je werkelijke intenties bevrijdt kunnen worden.
Dankzij de kalibratie van je interne kompas kan je geest voelen wat je lichaam nodig heeft en andersom. Zo wordt JA zeggen tegen wat je nodig hebt eenvoudig en NEE zeggen tegen wat je niet meer wilt als vanzelfsprekend.
NEE zeggen tegen een ongewenst situatie
Je kunt in een situatie terechtkomen waarin je niet verzeild had willen raken zonder je bij machte te voelen om daaruit te komen. Bijvoorbeeld door een gewelddadige relatie te hebben of als je fysiek gedwongen wordt om iets tegen je zin te doen.
Door NEE te blijven zeggen tegen deze situatie kun je het gevoel van onmacht aanwakkeren wat kan leiden tot depressie of erger. Ook in deze situaties is je interne kompas belangrijk.
Het is heel verstandig om in dit soort situaties NEE te blijven zeggen en de situatie niet te accepteren. Maar wel onder 1 voorwaarde. Zorg dat er een hele heldere JA tegenover staat die omschrijft wat je wel wilt. Een JA die volledig congruent is met je interne kompas zal je op den duur de uitweg geven die je uit de situatie kan laten ontsnappen.
De NEE tegen huiselijk geweld en de NEE tegen gedwongen iets tegen je zin doen is op zichzelf niet sterk genoeg om een uitweg te vinden. Alleen de NEE in combinatie met een JA ik kom voor mijn eigen mening uit of in combinatie met hoe jij een ideaal leven voor je ziet biedt kansen voor een uitweg.
Jezelf zijn door de vrijheid van JA en NEE te kunnen zeggen
We zijn allemaal vrij om JA en NEE te kunnen zeggen. Dat maakt ons wie we zijn. Dat wil in principe ook zeggen dat we onszelf zijn als we altijd JA tegen verleiding zeggen. Toch is dit niet helemaal correct.
Willekeurig JA en NEE zeggen maakt nog niet dat we helemaal onszelf zijn. We zijn pas vrij van onze omgeving en helemaal onszelf als we in staat zijn om onze JA en NEE te toetsen aan ons interne kompas. Als we integer naar onszelf kunnen zijn en kunnen luisteren naar wat we echt nodig hebben, zullen we de vrijheid ervaren dat we werkelijk onszelf zijn.
Willekeurig JA of NEE zeggen maakt ons egoïstisch en egocentrisch. Een JA of NEE zeggen op basis van je interne kompas zorgt dat je je mening uit kunt verklaren naar je omgeving op een andere manier dan “omdat ik het (niet) wil”. Anderen zullen altijd rekening met jouw mening houden als deze voortkomt uit je interne kompas. Hoe ver die mening ook bij hun vandaan staat.
Dat heet namelijk compassie, het vermogen om je in te kunnen leven in en ander. Iets dat je zelf hoort te doen om bij een groep te horen, maar ook zeker iets dat je van een ander mag verwachten om bij jou te mogen horen.
