Zou ethiek een rol moeten spelen bij influencers?

“Saudi Arabië ontving ons met open armen. Ze ondergaan op dit moment significante hervormingen. Maar die vinden niet in 1 dag plaats. Het was een eer om zo’n mooi land te mogen ontdekken.” Zo begint het promofilmpje van een van de influencers die door prins Turki Al-faisal is uitgenodigd. Het zou een land van gastvrijheid en onbegrensde mogelijkheden zijn, aldus het filmpje van de influencers. Wat heeft hen bewogen om hier aan mee te werken? Was geld hun motivatie en kennen ze geen ethiek of zijn ze onbelezen over de extreme wantoestanden in dit land?

*credits: Instagram/Gateway KSA

Met de brute moord van Saoedische journalist en dissident Jamal Khashoggi in het consulaat van Saudi Arabië in Istanbul nog vers in ons geheugen, zou je inderdaad kunnen stellen dat het een land van onbegrensde mogelijkheden is.

Iedereen die een krant leest of wel eens het nieuws kijkt weet dat Saudi Arabië allerminst gastvrij is. En de hervormingen zijn volgens Amnesty International zelf meer een imago campagne richting potentiële investeerders dan dat ze werkelijk zoden aan de dijk zetten.

De hervormingen in Saudi Arabië

De grootste hervormingen zijn dat vrouwen sinds kort mogen autorijden, naar de bioscoop mogen en maximaal 3 keer per jaar in een stadion mogen zitten. Ook is er een vage wet aangenomen tegen seksuele intimidatie van vrouwen.

Helaas staat in diezelfde wet dat een man zijn vrouw mag slaan als ze niet volledig gehoorzaamt. Als de man bovenstaande wettelijke bevoegdheden verbiedt en de vrouw wil het toch, mag hij er dus zomaar op los rammen. Iets dat gewoon in het openbaar en achter gesloten deuren dagelijks aan de orde is.

Ook een kritische note is niet iets waar de overheid van gediend is. Laat staan een pleidooi voor mensenrechten. Mensenrechtenorganisaties zijn in het land verboden. Een simpele tweet die de overheid niet aanstaat kan je jaren celstraf opleveren. Zo werd de activist Raif Badawi in 2015 veroordeeld tot 10 jaar cel, ongeveer 200 duizend euro boete en 1000 stokslagen voor zijn pleidooi voor mensenrechten in het land.

Het Speciale Strafhof veroordeelde Alaa Brinji tot een jarenlange celstraf en een boete voor het versturen van een twitter bericht dat ging over vrijheid van godsdienst en het recht voor vrouwen om auto te mogen rijden. Hij kwam ternauwernood onder de eis van de doodstraf uit. Het lijkt er op de influencers echt gelijk hebben. Een land met onbegrensde mogelijkheden.

De rechten van vrouwen in Saudi Arabië

De man is de baas in het land. Dat komt door het zogenaamde voogd systeem. De vrouw moet altijd in het gezelschap van een man moet zijn en de wet schrijft voor dat de man alle beslissingen voor de vrouw moet nemen. Vrouwen mogen niets besluiten zonder toestemming van de man.

In 2013 werden twee vrouwenrechtenactivisten, Wajeha al-Huwaider and Fawzia al-Oyouni, tot tien maanden gevangenis en een reisverbod van twee jaar veroordeeld. Zij hadden geprobeerd een vrouw te helpen die door haar man werd misbruikt en mishandeld.

Westerse vrouwelijke influencers die Saudi Arabië promoten

Kun je een land dat zo ver achter loopt bij onze beschaving als influencer in het zonnetje zetten? Oprichtster en woordvoerster Nelleke van Zandvoort-Quispel van de onderneming gatewayksa, die zij een NGO noemt, is verantwoordelijk voor de promotiefilmpjes.

Zij staat ongegeneerd voor de camera te vertellen dat ze het juist een goede zaak vindt om Saudi Arabië op deze manier onder de aandacht te brengen. Dat maakte dat ze Nederlandse vrouwelijke influencers schromelijk wist te vragen voor de promotie van het meest vrouwonvriendelijke land ter wereld. En de influencers zoals Aggie Lal en Lesley Anne Murphy stemde nog toe ook!?

Bij navraag en waarschijnlijk door de vele kritiek die de ingezette influencers kregen wilde de meeste niet op vragen van journalisten reageren. De mannelijke Franse influencer Antoine Collas die ook tijdens de trip aanwezig was wilde dit wel. Volgens hem is er geen enkel probleem met het promoten van “het mooie” Saudi Arabië en mocht hij alles vragen over elk onderwerp.

Een klein beetje onderzoek, namelijk het bezoeken van de site van mevrouw Nelleke van Zandvoort-Quispel, leert dat Prins Turki Al Faisal Al Saud onderdeel uitmaakt van dezelfde onderneming. In een interview geeft ze schoorvoetend toe dat ze niet de enige aandeelhouder is en er grote invloed van Saoedische ondernemingen is. Dat deze ondernemingen weer volledig gecontroleerd en indien nodig gefinancierd worden door de overheid komt niet ter sprake, maar is een algemeen bekend feit.

De fake wereld van influencers

We weten allemaal dat de wereld die de gemiddelde influencers ons voorschotelt geen afspiegeling van de werkelijkheid is. Daar is op zich niets mis mee. Je mag mensen best verleiden en inspireren met mooie plaatjes en video’s. Maar hierin heb je ook een verantwoordelijkheid die verder gaat dan je eigen portemonnee.

Zulke grove mensenrechten schendingen verdoezelen met een influencer campagne waar vrouwelijke influencers aan mee hebben gewerkt gaat te ver. Het is logisch dat influencers in hun eigen sprookjes gaan geloven, maar werk voor geen goud mee aan dit soort wandaden.

Enkele influencers die hebben bijgedragen aan de campagne zijn:

• Aggie Lal
• Lesley Anne Murphy
• Morgan Oliver-Allen
• Antoine Collas
• Jay Alvarrez

De gebruikte foto's zijn gemaakt door de genoemde influencers