Is leiderschap wel nodig?

Is leiderschap wel nodig? Er zijn menig boeken geschreven over leiderschap en authentieke leiderschapsstijlen. Enorm interessant allemaal en ik heb er aardig wat verslonden, maar zelden wordt gesproken over de essentie van leiderschap. Waar draait leiderschap om en is het wel nodig om een leider te zijn of te hebben?

Op de lagere school werd geleerd dat wij als mens eigenlijk roedeldieren zijn. En zoals iedereen weet heeft een roedeldier een leider nodig. Dus wij ook werd aangenomen. Maar misschien is dit niet helemaal juist.

Is leiderschap wel nodig? Leiderschap in de natuur

Begin 2000 onderzocht een groep wetenschapper een roedel wilde herten. Ze wilde weten welke rol de leider in de groep had en hoe die roedelleider tot besluiten kwam. Op een dag stond de kudde voor een dilemma. Ze moesten drinken maar hadden twee optie. Een klein veilig beekje dat niet zo ver was en een grotere maar gevaarlijkere beek die iets verder lag. Als de leider zou kiezen voor de kleinere beek zou misschien niet elke hert te drinken hebben en later van de dorst kunnen sterven. Als de roedelleider zou kiezen voor de grotere beek dan zouden er ook slachtoffers kunnen vallen door de dreiging van andere wilde dieren.

Voor een helder denkend mens is dit al een breinbreker, laat staan voor een hert die niet even kan overleggen met zijn strategisch adviseurs.

Nieuwsgierig wachtte de onderzoekers af wat de roedelleider zou doen. Een keuze op intuïtie of op de gok? Tot de stomme verbazing van de onderzoekers gingen enkele herten met hun neus richting de kleine beek staan. Niet kort daarna gingen enkele andere herten richting de grote beek staan, gevolgd door weer een paar andere die richting de klein beek ging staan. Om en om gingen de herten richting de ene of de andere beek staan tot precies 51% van de herten richting het kleine beekje stonden en de hele kudde die richting uit vertrok.

Keer op keer zagen de onderzoekers hetzelfde patroon als er een keuze gemaakt moest worden. De Roedelleider had hier geen enkele inspraak in! Nog merkwaardiger werd het toen de onderzoekers andere roedeldieren onderzochten. Ook daar vond exact hetzelfde ritueel plaats.

Is leiderschap wel nodig?

De stelling dat wij roedeldieren zijn en dus een leider nodig hebben blijkt uit bovenstaande compleet onjuist. Dat wil niet zeggen dat leiderschap bij mensen die wel kunnen overleggen en een groter denkvermogen hebben dan een hert, altijd ongewenst is. In veel gevallen kan het zelfs erg effectief zijn om een sterk team te bouwen. Maar wat de onderzoekers ook hebben aangetoond is dat wij als roedeldieren van nature democratisch zijn. De meerderheid bepaald. Als we al leiders nodig hebben, zou democratie dan niet het fundament van elke leiderschapsstijl moeten zijn?

Democratisch leiderschap

Een van de 7 meest bekende leiderschapsstijlen is democratisch leiderschap. Met het besef dat leiderschap om democratie draait - net zoals bij roedeldieren - zou ik dit eerder een fundament noemen dan een stijl. Als er al meerdere leiderschapsstijlen te benoemen zijn, horen deze in mijn ogen niet bij leiderschap maar bij management.